Tên di sản : Đền Quần Đội

Tỉnh/Thành phố : Thanh Hóa

Loại di tích : Di tích lịch sử

Sô quyết định : Số 185/QD-UBND

Giới thiệu

Di tích lịch sử văn hóa Đền (hay còn gọi là Đình) làng Quần Đội được xây dựng vào thế kỉ 15 ngay tại quê nhà của vị thần được thờ, bởi thế nó mang tính tưởng niệm sâu sắc.

Đền được xây dựng năm 1437 (tức là năm Thiệu Bình thứ 4) trên một khoảng đất cao hình mu rùa chừng 1ha.

Phía trước đền là khoảnh đất rộng còn nhiều chân tảng rất to có kích thước 50 x 50cm, cao 20cm trạm nổi vân mây hoa chanh nhiều cánh, cho thấy là dấu vết của ngôi tiền đường xưa kia đã bị hư hại. Nhưng qua dấu vết còn lại cho ta thấy quy mô và bề thế của tiền đường, kết cấu của đền là hình chữ nhị, hậu cung đã được trùng tu nhiều lần bởi thế mang nhiều niên đại mĩ thuật khác nhau. Theo lời kể của cụ Lê Đình Bường, thư kí hội người cao tuổi thôn Quần Đội thì: trước đây hậu cung và hoành tráng, trên vì kèo có trạm trổ các hoa văn trung tứ văn, nhưng qua hiện trạng cho thấy hậu cung được sửa chữa lần cuối vào khoảng cuối thế kỉ XIX với kiến trúc 3 gian, vì kèo kết cấu theo hình thức: Trông giường kẻ bảy các hoa văn đậm phong cách mĩ thuật như mặt hổ phù trên 2 đầu ốc, trên các đầu bẩy trạm hoa cúc dây cứng chắc (so với hoa văn Lê). Trên các lá dong có trạm nổi hình rồng so với nhiều đao hỏa, vuốt sắc, đuôi thẳng, nhiều tua, các con triện nổi soi mực tầu.

Phần mái lợp ngói vẩy cá, hai trụ đấu nổi cao, bờ nóc có đặt hình tượng lưỡng nghi, phần nền lát gạch bát dày, các chân tảng kê cột nhỏ hơn các chân tảng ngoài nhà tiền đường.

Bàn thờ được đặt chính giữa lòng đền, trên đặt 1 long ngai sơn son, còn ít dấu vết thiếp vàng. Long ngai cao 78cm, trên đặt thần vị của Trần Vận, bút hiệu được đặt phía trong ở ngoài mảnh gỗ bịt sơn che. Dầu Thần vị trạm hình lưỡng long chầu nguyệt diềm trạm hoa cúc leo…ngay bên cạnh là một khám vuông, trong đặt tượng của hoàng thái hậu Trần Thị Ngọc Trần, sơn son thiếp vàng, tượng cao 80cm, ngay phía trên là bức đại tự viết theo lối chữ Lệ với 2 chữ “Mẫu nghi” đại tự hình gồm cuốn thư, sơn son thiếp vàng, trang trí nhiều hoa văn phong phú. Ngoài ra trên bàn còn bày vị nhiều đồ thờ quý cô niên đại từ thế kỉ 19 như văn bản, lư hương, đài chén…bằng gỗ và đồng có trang tri hoa văn đơn giản.

Như vậy, đây là một ngôi đền thờ được xây dựng vào khoảng thế kỉ XV, nhưng cho đến nay lại mang đậm yếu tố trang trí nghệ thuật Nguyễn cho thấy trong thời gian di tích đã có nhiều biến đổi sửa chữa, trùng tu. Nhưng cho dù nó tồn tại ở dạng thức nào đi chăng nữa thì đây vẫn là di tích lịch sử văn hóa có giá trị nhiều mặt.

Hiện vật trong di tích:

Trải qua nhiều bước thăng trầm của lịch sử, sự thay đổi mang yếu tố địa phương, cùng sự hủy hoại của thiên nhiên, sự vi phạm của một số bàn tay thiếu ý thức, thậm chí sự tu sửa không đúng cách của người sau để gây công quả dẫn đến đền thờ đã bị biến dạng, kéo theo sự mất mát rất nhiều các hiện vật có giá trị.

Tượng đồng quang mục Hoàng Thái Hậu Trần Thị Ngọc Trần

Bức đại tự cổ hình cuốn thư

Long ngai và thần vị của khai quốc công thần Trần Vận

2 kiếm sắt, 1 mũ sắt

2 con voi đá

Một số hiện vật tế lễ như bản văn Lư hương, đài chén…